wstecz Ustrój
polityczny
Słowacja jest republiką
demokratyczną o systemie rządów parlamentarno-gabinetowych. Na czele państwa
stoi prezydent, wybierany w wyborach powszechnych (od 1999) na kadencję
pięcioletnią. Ratyfikuje on umowy międzynarodowe, wysyła i przyjmuje
ambasadorów, jest zwierzchnikiem sił zbrojnych. Jego kompetencje w polityce
wewnętrznej są ograniczone (nominowanie premiera i rządu, prawo weta oraz
inicjatywy ustawodawczej, możliwość rozwiązania parlamentu przed terminem w
określonych konstytucyjnie sytuacjach). Prezydent dzieli się władzą wykonawczą
z premierem, który stoi na czele gabinetu posiadającego poparcie większości
jednoizbowego parlamentu - 150-osobowej Rady Narodowej. Zarówno rząd, jak i
prezydent w drodze specjalnej procedury referendalnej mogą zostać odwołani
przez społeczeństwo, co jak na Europę Środkową jest rozwiązaniem nader
oryginalnym.
Partiami tworzącymi koalicję rządzącą od 2002 są centroprawicowa Słowacka Unia Demokratyczno-Chrześcijańska (SDKÚ), konserwatywny Ruch Chrześcijańsko-Demokratyczny (KDH), Partia Węgierskiej Koalicji (SMK) i (do 2005) liberalny Sojusz Nowego Obywatela (ANO). Opozycję stanowią populistyczno-lewicowy "Smer" ("Kierunek") z byłym działaczem komunistycznym Robertem Fico na czele, Ruch Na Rzecz Demokratycznej Słowacji (HZDS) Vladimíra Mečiara, Słowacka Partia Narodowa (SNS) kierowana przez Jána Slotę oraz Komunistyczna Partia Słowacji (KSS).
Funkcję prezydenta pełnił w latach 1999-2004 Rudolf Schuster, w kwietniu 2004 Słowacy zdecydowali się powierzyć ten urząd Ivanowi Gašparovičowi, byłemu współpracownikowi (do 2000) Mečiara, przewodniczącemu Rady Narodowej w latach (1992-1998).
Na czele rządu Słowacji stoi od 1998 Mikuláš Dzurinda - chrześcijański demokrata. W latach 1998-2002 przewodniczył szerokiej antymecziarowskiej koalicji socjalistów, chadeków i mniejszości węgierskiej. Głównym celem ówczesnego rządu było poprawienie fatalnego wizerunku Słowacji po kilkuletnich rządach Mečiara oraz integracja z UE i NATO. W 2002 Dzurinda stanął na czele bardziej jednorodnej ideowo koalicji centroprawicowej. Za drugiej jego kadencji udało się m.in. wejść do NATO i UE oraz przeprowadzić śmiałe reformy gospodarcze (m.in. podatek liniowy CIT, PIT i VAT na poziomie 19%), mimo obstrukcyjnych działań populistycznego prezydenta Rudolfa Schustera. Rząd Dzurindy jest pierwszym rządem w Europie Środkowej, który wybrano na ponowną kadencję.